Pastoraat voor zendingswerkers

Kerkenraad blijft betrokken tijdens uitzending

Hoe gaat het met het geestelijke leven? Deze vraag klinkt, in welke vorm dan ook, op elk huisbezoek. Maar hoe vult een kerkenraad dat in bij uitgezonden werkers? En hoe ontvangen zij pastorale zorg in tijden van ziekte en moeite?

Door Jacoline van den Dool en Martin van Emous

Pastorale zorg en huisbezoek zijn heel belangrijk voor een zendingswerker en zijn gezin. Zij hebben ondersteuning en begeleiding nodig in de taak die op hun schouders rust. Gezinnen op het zendingsveld hebben ook te maken met ziekte en zorgen. Ook zij kunnen rondlopen met persoonlijke en geestelijke vragen. Ze krijgen hierin bijstand van de zendende gemeente en van het zendingsdeputaatschap. Vanzelfsprekend verloopt deze zorg anders dan bij andere gemeenteleden, met name vanwege de afstand.
Ds. W. Harinck is als zendingsdeputaat betrokken bij zendingswerkers. Ds. A. Verschuure was predikant van de gemeente waar de familie Hakvoort lid is. Tot zijn nieuwe gemeente Capelle aan den IJssel-Middelwatering behoort het zendingsgezin Van Bochove. Beiden erkennen dat afstand een belemmering is voor het bieden van pastorale zorg. Toch ziet ds. Harinck in de praktijk vele mogelijkheden om contact te onderhouden: ‘Het voornaamste is en blijft het gebed! Paulus, de geroepen heidenapostel die zoveel genade en gaven van de Heere had ontvangen, vroeg voortdurend om het gebed van de gemeente(n).’

Telefoon

Daarnaast noemt ds. Harinck huisbezoeken tijdens de verlofperiode, brieven, e-mail en telefoon. Dit zijn geschikte middelen om wezenlijk contact te hebben tussen de werkers en kerkenraadsleden.
De opdracht om te zorgen voor de ziel van een zendingswerker is een bijbels gegeven. Ds. Harinck: ‘Kerkenraad en gemeente hebben een zorgtaak voor de zendingswerkers die door de gemeente zijn uitgezonden in het zendingswerk. Paulus schrijft aan Timotheüs: ‘Heb acht op uzelven en op de leer.’ Het persoonlijk welbevinden en de voortgang van het dienstwerk gaan Paulus ter harte. Maar Paulus ervaart ook de afstand met Timotheüs in Efeze terwijl hijzelf in Rome verblijft. Daarom ook de aansporing dat Timotheüs goed op zichzelf moet passen. Dit is ook van toepassing op de pastorale verantwoordelijkheid voor en van zendingswerkers.’
Ook ds. Verschuure ziet een belemmering in de afstand, ‘maar veel minder dan vroeger. Nu is er via Skype zelfs de mogelijkheid om elkaar te zien tijdens een gesprek.’ Tijdens de taalstudie kon ds. Verschuure familie Hakvoort in Parijs nog bezoeken, nu ze in Guinee wonen, is er regelmatig telefonisch contact. ‘En dan mag er soms van hart tot hart gesproken worden.’ Hij voegt er nog aan toe: ‘We moeten wel letten op de kosten, want een halfuur praten kan zomaar dertig euro kosten.’

Geen kennis

De zendingswerker leeft in een andere cultuur waar de thuisgemeente en de kerkenraad weinig of geen kennis van heeft. ‘De gesprekken kunnen moeilijk zijn, zeker als de predikant de cultuur niet kent’, beaamt ds. Verschuure. ‘Open hierover spreken en elkaar proberen te begrijpen en verstaan is dan dubbel belangrijk in het pastorale gesprek.’ De culturele verschillen kunnen het meeleven en het begrip van de leef- en werksituatie bemoeilijken. Daarom heeft de zendingswerker zelf ook een belangrijke taak. De kerkenraad en de gemeente hebben informatie nodig. Voorlichtingsavonden en rondzendbrieven zijn daarbij nuttig. Het kan gebeuren dat door de afstand de band met de gemeente en de ambtsdragers minder sterk wordt ervaren. Dit vraagt om het investeren in het kennen van elkaar. Hoe kan er goed worden meegeleefd als het hieraan ontbreekt? Dit vraagt vanwege de afstand extra inspanning van beide kanten. De werker geeft de nodige informatie. De predikant en de andere ambtsdragers vragen erom. Zij hebben toch het ambtelijk opzicht en moeten dat ook blijven houden over het gemeentelid op het zendingsveld.

Persoonlijke gesprekken

Verschillende personen zijn betrokken bij de (pastorale) zorg voor zendingswerkers: de deputaten, kerkenraadsleden, commissieleden van de plaatselijke zendingscommissie én gewone gemeenteleden. Elk kan op zijn eigen manier meeleven, voor, tijdens en na de periode van uitzending.
Ds. Harinck: ‘Pastorale gesprekken beginnen al wanneer een gemeentelid zich geroepen voelt om te gaan solliciteren. Voor de uitzending van de zendingswerker is er in alle vertrouwelijkheid al pastoraat geweest.’ ZGG heeft als zendingsorganisatie veel aandacht voor de toerusting en begeleiding van de zendingswerkers. Tijdens visitatiebezoeken zijn er persoonlijke gesprekken en worden door deputaten ook pastorale bezoeken afgelegd in de gezinnen.
Tijdens het verlof van de zendingswerker zal de kerkenraad van de zendende gemeente de gelegenheid gebruiken om huisbezoek af te leggen. Ook andere pastorale contacten met de zendingswerker en de eventuele gezinsleden kunnen dan plaatsvinden. Wanneer het verlof voorbij is, blijven kerkenraadsleden aandacht hebben voor de uitgezondenen. Ds. Harinck: ‘Het is een goede zaak als de zendingswerker een wijkouderling heeft die regelmatig een brief schrijft of een mail stuurt. Het kan in bepaalde omstandigheden ook goed zijn om telefonisch contact op te nemen. Gelukkig is dat op steeds meer zendingsvelden mogelijk.’

Doe mee

De plaatselijke zendingscommissie heeft een rol als verbindingsschakel tussen zendingsbureau, zendingswerker, gemeente en kerkenraad. De commissieleden kunnen de betrokkenheid van de hele gemeente stimuleren door regelmatig een stukje in de kerkbode te schrijven en rondzendbrieven te versturen. Het is heel belangrijk dat gemeenteleden bijdragen aan het ondersteunen van de zendingswerkers. Dit kan heel praktisch invulling krijgen door om beurten post te sturen. Ds. Harinck spoort hier ook toe aan: ‘Doe mee aan het schrijfrooster. Stuur een bericht rond verjaardagen. Leef mee in vreugde en verdriet. Maak tijd vrij om zendingsavonden en zendingsdagen te bezoeken. Het gebed is de beste dienst die de gemeente aan de zendingswerker en het zendingswerk bewijzen kan. Zendingswerk is immers een geestelijke zaak. We kunnen allerlei manieren van meeleven en ondersteuning organiseren maar als daarbij het gebed ontbreekt om Gods zegen, om de werking van Zijn Geest, om de onderwijzing door Zijn Woord, dan ontbreekt het voornaamste. De apostel Johannes noemt de gemeenteleden ‘medearbeiders in de waarheid’. Zijn we dat? Dragen we het zendingswerk hartelijk, biddend mee? Gods Woord roept de gemeente op om mee te strijden met de arbeiders in Gods Koninkrijk.’

 

Ds. A. Verschuure over de pastorale zorg voor een zendingswerker

‘Het was voor mij voor het eerst dat ik van dichtbij heb gezien hoe iemand geroepen werd tot zendingsarbeider. Ik heb het hele proces van dichtbij meegemaakt. Daarin heb ik gezien wat een grote verandering het met zich meebrengt voor het hele gezin. De worsteling met de taal en de cultuur. Maar ook de strijd die er kan zijn in het eigen hart en leven van degenen die uitgezonden worden. Zowel rondom de roeping en zending alsook voor het eigen zielenleven. Ik heb dat heel leerzaam gevonden, maar heb het ook als een behoorlijke verantwoordelijkheid gevoeld. Het heeft ook een nauwe en speciale band gegeven.’

Ds. W. Harinck: kortere lijnen

Ds. W. Harinck is zendingsdeputaat sinds 1990. Hij vertelt: ‘Als zendingsdeputaat zijn de lijnen voor mij korter dan voor predikanten die geen deel uitmaken van het deputaatschap. Ook heb ik daarom de mogelijkheid gehad om gemeenteleden op het zendingsveld te ontmoeten tijdens visitaties en pastoraal met hen te spreken. Tijdens het verlof van de zendingswerker breng ik graag een bezoek om te informeren naar het persoonlijk en geestelijk welzijn. Als het past in de agenda ben ik ook graag aanwezig op een voorlichtingsavond van een zendingswerker uit de gemeente. Het gebeurt ook dat er via de mail contacten zijn of dat er telefonisch contact is omdat een zendingswerker iets wil bespreken of om de voorbede of dankzegging vraagt. In Moerkapelle was het gebruikelijk de zendingswerker tijdens het verlof uit te nodigen op een kerkenraadsvergadering en daar een uur voor uit te trekken.’

Eerder verschenen in Paulus 359 - november 2017