Een Bijbel, en dan?

Zendingswerkers willen bereiken dat Papoea’s Gods Woord (blijven) lezen.

Wat geeft het blijdschap als een Bijbelboek vertaald is! Blijdschap bij de vertalers. Blijdschap bij hen die nu de Bijbel kunnen gaan lezen in hun eigen taal. Maar hoe krijg je deze mensen aan het lezen? En hoe zorg je ervoor dat ze de Bijbel blijven lezen? Ook hier ligt een taak voor de zendingswerkers.

Door Liesbeth de Jongste

Andy Abbott werkt voor Wycliffe Bijbelvertalers onder de Papoea’s in het Moskona-gebied. Hij vertelt dat hij probeert te bereiken dat de Papoea’s zoveel mogelijk de Bijbel lezen in hun eigen taal. ‘Soms wordt tijdens de kerkdiensten nog gelezen uit de Bijbel in de nationale taal, het Indonesisch. We proberen er echter voor te zorgen dat er zoveel mogelijk wordt gelezen en gepreekt in het Moskona. Ook bij het bijbelonderwijs wordt de Moskona-vertaling gebruikt. Verder hebben we Bijbelteksten in het Moskona op grote posters gedrukt, zodat mensen ze aan hun muur kunnen hangen. Ook hebben we een aantal boekjes over Bijbelse onderwerpen en boekjes met liederen in het Moskona uitgegeven.’

Gebruik maken van stamtaal

Margreet Kroneman is betrokken bij de vertaling van de Bijbel in de Una-taal. Ze geeft aan dat ook bij onze zusterkerken in het Una-gebied zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de stamtaal. ‘Er wordt in het Una gepreekt en gebeden. Ook wordt er zoveel mogelijk uit de Una-vertaling gelezen. De vertaling van het Oude Testament is helaas nog niet klaar. In veel kerken hangen de wet en de geloofsbelijdenis in de stamtaal voor in de kerk. Ze worden altijd gezamenlijk opgezegd. Ook is er een liturgie in het Una beschikbaar voor de predikanten en ouderlingen. Verder zijn alle kerkelijke formulieren voor doop, huwelijk en avondmaal vertaald.’
Net als in het Moskona zijn ook in het Una boekjes over Bijbelse onderwerpen verschenen. Verder zijn er boekjes verspreid met geïllustreerde Bijbelverhalen en zijn er psalmen en gezangen vertaald.
Mensen kunnen de Una-vertaling van het Nieuwe Testament ook op hun telefoon lezen. Margreet: ‘Je kunt hem als app op je telefoon downloaden. Binnenkort komt er een audioversie bij, zodat mensen het Bijbelgedeelte kunnen beluisteren op hun telefoon. Deze versie zal ook op MP3-spelers in het binnenland verspreid worden.’

Struikelblokken

De vertaling van de Bijbel is door de Papoea’s met vreugde ontvangen. Andy: ‘De Moskona mensen vinden het heel fijn om de Bijbel in de taal van hun hart te horen. Ze realiseren zich daardoor dat het Woord van God de ‘kracht tot zaligheid’ is. Het staat als een paal boven water dat de vertaling tot grote zegen is voor de harten van de Moskona.’
Ook de Una-mensen zijn erg blij met hun vertaling. Margreet vertelt: ‘Tijdens de ingebruikname van het Nieuwe Testament werd door de mensen gevraagd of ze zo gauw mogelijk ook het Oude Testament in hun taal konden krijgen. Dit duurt helaas nog even. Voor de vertaling van het Nieuwe Testament was twaalf jaar nodig. Het Oude Testament is drie keer zo lang. De Una-vertalers zijn nu ongeveer halverwege. Inmiddels is er wel een bloemlezing met zo’n veertig vertaalde hoofdstukken uit verschillende boeken van het Oude Testament uitgedeeld in elke gemeente. Van het Una Nieuwe Testament zijn nu bijna tweeduizend exemplaren in gebruik.’
Ook al zijn de meeste Papoea’s erg blij met de vertaalde Bijbel, toch zijn er ook mensen die moeite hebben om er daadwerkelijk in te lezen. Andy vertelt waardoor dit komt: ‘We merken dat het animistische wereldbeeld van de Moskona ervoor zorgt dat ze het moeilijk vinden om in de Bijbel te geloven. In het animistische wereldbeeld zijn alle geesten slecht en boos. Je moet ze te vriend houden en zoveel mogelijk tevredenstellen. Het feit dat er een goede God en goede geesten als engelen bestaan is voor de Moskona daarom heel moeilijk te geloven. Zelfs mensen met een echt en sterk geloof worstelen hier soms mee.’

Gebrekkig lezen

Een ander struikelblok is dat nog veel mensen ongeletterd zijn of gebrekkig lezen. Zelfs veel kerkleiders begrijpen niet alles wat in de Bijbel staat. Sommigen kunnen zelf niet goed lezen.’
Margreet herkent dit. ‘Voor veel Una-mensen in het binnenland is de ongeletterdheid ook een bezwaar om de Bijbel te lezen. Verder is er in dit deel van de wereld helemaal geen leescultuur. De mensen wonen in vieze rokerige hutten zonder elektriciteit. ’s Avonds is het donker, dus kan er niet gelezen worden. Het zware bestaan van de mensen nodigt sowieso niet uit tot lezen. Horen is veel belangrijker. Het is daarom erg fijn als er in de dorpen wat mensen zijn die de Bijbel kunnen voorlezen. Helaas verhuizen de meeste jonge mensen die slim zijn en goed kunnen lezen naar de stad om daar te studeren. Velen komen nooit meer terug.’
In de steden wonen minder ongeletterde mensen. Daar zijn echter weer andere verhinderingen om het Woord te lezen. Margreet: ‘Ik denk hierbij aan rondhangen in de stad, voetballen of voetbal kijken, studeren en natuurlijk de telefoonspelletjes. De Bijbel schriftelijk of via audio op de telefoon verspreiden past dus goed in dit beeld.’

Hapklaar

Ondanks al deze struikelblokken ziet Margreet met blijdschap dat er regelmatig uit de Bijbel gelezen wordt, juist door jongeren. Ze vertelt: ‘Een groot gedeelte van hen komt trouw naar de kerk. Ze gaan ook naar de vele huisgodsdiensten waar uit de Bijbel gelezen wordt ter gelegenheid van een verjaardag of begrafenis. Een begrafenis duurt meestal vier dagen en er wordt zeker vier keer gepreekt. Verder gaat de Bijbel open tijdens doordeweekse diensten. Ook bespreken studenten met elkaar de Bijbel tijdens gezamenlijke Bijbelstudies. Wat mensen privé doen weet ik natuurlijk niet. Ik zie echter geregeld een Bijbel liggen bij het bed van de studenten die bij ons in huis wonen.’
Andy haakt hierop in: ‘In ons gebied is het de gewoonte dat mensen hun Bijbel meenemen naar de kerk. De mensen die leesklassen gevolgd hebben, zijn er heel trots op dat ze kunnen lezen. Ze doen tijdens de kerkdienst hun Bijbel open en proberen mee te lezen met de voorganger. We hebben gemerkt dat het maken van kleine boekjes met Schriftgedeelten goed werkt. Er staan veel plaatjes in deze boekjes. Zo is het Evangelie naar Markus gedrukt in vier kleine boekjes. Op deze manier kunnen de mensen hun ‘hapklare’ gedeeltes van Gods Woord gemakkelijk overal mee naartoe nemen. De plaatjes, grote letters en ruime opzet maken deze boekjes populair. Pas namen we een stapeltje boekjes mee naar een aantal dorpen. De boekjes waren in een paar minuten uitverkocht of uitgedeeld. De mensen willen het Evangelie leren kennen. Ze willen ook weten hoe het een positieve invloed kan hebben op hun dagelijks leven. Ze willen beslist niet leven met de constante angst voor boze geesten.’

Levensverandering

Het Woord van God werkt iets uit in het leven van mensen. Dat zien Margreet en Andy om zich heen. Andy geeft een voorbeeld. ‘Een vrouw die onze leesklassen bezocht, las thuis elke avond voor uit het Evangelie naar Johannes. We hebben een grote en indrukwekkende verandering gezien in haar gezin. Haar man raakte betrokken bij het controleren van de Moskona-vertaling. Net als zijn vrouw was hij in het verleden compleet ongeletterd. Hij stond bekend als iemand die rookte en vaak dronken was. Pas vertelde hij dat een vrouw uit het dorp geprobeerd had hem te verleiden. Toen ik hem vroeg wat hij toen deed, zei hij: ‘Ik help jou met het vertalen van Gods heilig Woord. Hoe zou ik dan zo’n verschrikkelijke zonde als overspel kunnen doen tegenover God?’ Dit is een opmerkelijke levensverandering, want overspel is voor veel Moskona heel gewoon. Deze man heeft aangegeven dat hij graag een theologische opleiding wil gaan volgen. Hij wil predikant worden voor zijn eigen mensen.’

Onderwijs

Het geeft blijdschap als de zendingswerkers zien dat mensen de Bijbel gaan lezen. Hoe proberen ze te bereiken dat mensen in de toekomst de Bijbel blijven lezen? Andy: ‘Bijbelonderwijs is erg belangrijk. We hebben gemerkt dat mensen er meer naar verlangen om de Bijbel te lezen als ze de heilsgeschiedenis op chronologische wijze kennen. Naar mijn mening is het houden van zondagscholen voor kinderen de meest effectieve manier om het lezen van de Bijbel ook voor de toekomst aan te moedigen. We hebben testen gehouden onder jongeren die als kind jaren de zondagschool hebben gevolgd. Uit de resultaten bleek dat zij de inhoud van het Evangelie heel goed begrepen, ook moeilijke theologische begrippen en zaken als het doel van de offers en het priesterschap. Een aantal van deze jongeren verlangt ernaar om meer over God te leren. Sommigen hebben zelfs gevraagd of wij hen willen helpen om op een theologische hogeschool aangenomen te worden.’
Margreet herkent dat onderwijs erg belangrijk is. ‘De gemeenten van de GJRP houden ook zondagschool voor de kinderen. Verder wordt er jongeren-, doop- en huwelijkscatechisatie gegeven. Tijdens de activiteiten rond de verjaardag van de GJRP op 25 juni en in de maand voor kerst worden vaak Bijbelvoorleeswedstrijden’ gehouden. We hebben ook gemerkt dat je mensen aan het lezen krijgt door ze te betrekken bij het controleren van een vertaald Bijbelgedeelte. Er zijn dus genoeg mogelijkheden voor ons om ervoor te zorgen dat mensen de Bijbel gaan lezen. We zien ernaar uit dat de Heilige Geest door het gelezen Woord zal werken in de harten van de Papoea’s.’

 

Bijbellezen door jongeren

U heeft vast wel een Bijbel in huis. Helaas blijkt dat er in onze gemeenten steeds minder uit de Bijbel gelezen wordt. Daarom is het erg belangrijk om onze jongeren al vroeg te leren hoe ze de Bijbel moeten lezen. Hier proberen de jeugdwerkadviseurs van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten (JBGG) zich voor in te zetten. Dirk-Jan Nijsink is één van hen. Hij beantwoordt enkele vragen over dit onderwerp.

Merk je dat het Woord van God een plaats heeft in het leven van onze jongeren?
‘Dat merk ik zeker! Veel jongeren laten de Bijbel dicht. Dat is heel erg. We moeten deze jongeren steeds aanmoedigen toch de Bijbel te openen. Maar er zijn juist ook veel jongeren die oprecht omgaan met Gods Woord. Ik denk aan onze conferenties en de Bijbelstudies tijdens Koers-vakanties. Ik merk dan dat jongeren vragen hebben. Ik merk dat ze zoeken naar de betekenis van Gods Woord in hun eigen leven. Met blijdschap en dankbaarheid zie ik dat jongeren hongerig zijn naar het Woord en geraakt worden door het Woord.’

Welke belemmeringen ervaren jongeren om de Bijbel te lezen?
‘Jongeren krijgen dagelijks zoveel prikkels. Tussen alles wat op hen afkomt en hen bezighoudt, gaat de Bijbel open. Probeer met een vol en druk hoofd maar eens iets echt goed tot je door te laten dringen. Dat gaat niet. Dit is niet alleen de schuld van onze jongeren. Zeker niet! We moeten hen helpen om in deze tijd en deze cultuur Gods Woord te openen. Jongeren ervaren een diepe kloof met de Bijbel in tijd, cultuur en taal. De belangrijkste belemmering is echter een geestelijke belemmering. Wij staan vanuit onszelf met de rug naar God toe. Juist het lezen van de Bijbel gebruikt de Heilige Geest om jongeren te vernieuwen. Een laatste struikelblok voor jongeren is oppervlakkig geestelijk leven bij Gods kinderen om hen heen. Deze mensen zouden eigenlijk hun voorbeelden moeten zijn. Als het goed is leven Gods kinderen door Zijn genade uit het Woord. Dit moeten jongeren aan hen merken!’

Hoe proberen jullie te bereiken dat jongeren de Bijbel gaan lezen of blijven lezen?
‘Veel jongeren ervaren het lezen van de Bijbel als iets dat móet. En ze moeten al zoveel… Dit moeten mag óntmoeten worden. De Bijbel brengt een boodschap van God in ons leven. We moeten bij onze jongeren niet de indruk wekken dat achter de boodschap van de Bijbel een diepere boodschap verborgen gaat die alleen heel bijzondere mensen maar verstaan. In de Bijbel maakt God Zijn werk duidelijk en openbaart Hij Zichzelf in Zijn Zoon. Hij laat zien dat Hij ons behoud op het oog heeft. Hij kan en wil ons het leven geven, vrede, rust en blijdschap. We willen graag dat jongeren dat gaan zien. Dat begint bij het gebed. Wie anders dan God kan het hart van jongeren openen voor Zijn Woord? Verder leren we leidinggevenden en jongeren altijd om eerst te luisteren naar het Woord. Wat staat er precies? Wat betekent dat? Wat zegt de Bijbel tegen ons? Wij leven in een individuele cultuur. Dit betekent dat we Bijbellezen ook als iets heel individueels zien. Jongeren hebben bij het Bijbellezen echter juist behoefte aan voorbeelden. We moeten daarom samen met de jongeren lezen. De beste aanmoediging voor jongeren om de Bijbel te gaan lezen is het hebben van levende gelovigen in hun omgeving die uitstralen wat David zingt in Psalm 63: ‘Uw goedertierenheid is beter dan het leven.’

Jullie zijn bezig met het project ‘Filippus’. Kun je daar iets over vertellen?
‘Het doel van dit project is het toerusten van jeugdwerkers om samen met jongeren de Bijbel te kunnen lezen. De leidinggevende moet hierbij niet tussen het Woord en de jongeren in staan. We benaderen Bijbelstudie vanuit een grondhouding. Waar het Woord van God opengaat, worden wij allemaal leerlingen. Lezen van de Bijbel begint met luisteren naar wat de Schrift zegt. Tijdens de cursus richten we ons op vaardigheden die bij deze basishouding horen. We leren de jeugdwerkers hoe ze goede vragen kunnen stellen tijdens een Bijbelstudie, zowel tekstvragen als toepassingsvragen. Daarnaast trainen we luistervaardigheden en gespreksvaardigheden. Een goede relatie met de jongeren is namelijk een voorwaarde om samen uit de Bijbel te kunnen lezen en hierover te praten. Deelnemers aan deze cursus geven steeds aan dat de cursus verdieping geeft aan hun eigen Bijbellezen. Ook zeggen ze dat de cursus hen echt heeft geholpen om Bijbelstudie te doen op de vereniging.’

Eerder verschenen in Paulus 358 - september 2017