Een zijn met de vrouwen

Vrouwelijke werkers hebben een eigen plaats op de zendingsvelden

Sla er maar een zendings- of geschiedenisboek op na. De ene na de andere alleenstaande vrouwelijke zendingswerker komt voorbij. Ook vandaag de dag vormen vrouwen een grote groep binnen het zendingswerk. Waarom zendt ZGG vrouwen uit? En hoe is het om als vrouw alleen uit te gaan en te werken in een andere cultuur? We vragen het aan vrouwen zelf.

Door Arco van Doleweerd en Jacoline van den Dool

Ineke Troost werkte verschillende jaren als vrouwenwerker in Guinee. 'Het leggen van contacten met vrouwen in Guinee is eigenlijk vrij makkelijk. Iedereen is altijd en overal welkom. Mensen maken graag een praatje. Dat komt omdat ik hun taal sprak, hun kleren droeg, hun water dronk en hun voedsel at. Dit gaf mij ingang bij de vrouwen; ik was een van hen. Maar ik heb ook ervaren dat ik er een vreemdeling bleef vanwege mijn blanke huid en mijn christen zijn', vertelt ze. 'Het is belangrijk om contacten en relaties met vrouwen aan te gaan. Dan kun je namelijk zoeken naar openingen voor het Woord van God.' Ineke deed verschillende activiteiten voor vrouwen, zoals aidsvoorlichting en alfabetiseringswerk. Het is moeilijk om de vrouwen voor het alfabetiseringswerk te motiveren. Gelukkig kwam het ook voor dat vrouwen haar thuis opzochten en andersom. 'Dan is er gelegenheid voor persoonlijk gesprek. In de achterliggende jaren heb ik met drie vrouwen de Bijbel bestudeerd. Dat vond ik een voorrecht.'
Soms komt via het vrouwenwerk ook de man in aanraking met het Woord. In het naaiatelier in Boké vertelde Ineke eens in de twee weken verhalen uit de Bijbel, waaruit hij haar regelmatig voorlas, weggegeven aan iemand anders. Voor haar hoefde het niet meer, maar voor haar man wel. Hij vroeg aan mij of ik tegen zijn vrouw wilde zeggen dat zij er alles aan moest doen om die Bijbel weer terug te krijgen.'

Vriendelijker

In Albanië organiseren Nellie en haar zus Ineke Keijzer onder andere bijbelstudies en themamiddagen voor vrouwen. 'Thema’s die we behandelen zijn bijvoorbeeld borstkanker, brandwonden, depressie en mishandeling binnen het gezin. Thema’s die vaak ook spelen in Nederland.' Het vrouwenwerk van Nellie en Ineke is begonnen met jeugdwerk. 'In de eerste fase begonnen we met een kinderclub. Zo kregen we makkelijk contact met de ouders van de kinderen. We hebben moeders gevraagd of zij ook meer van de Bijbel wilden weten en tegelijkertijd leuke dingen met elkaar wilden doen. We zijn toen gestart met creatieve middagen. Dat liep meteen goed. De vrouwen komen niet alleen, maar nemen ook graag vriendinnen mee.'
In Albanië zijn, net als Guinee, de culturele verschillen tussen man en vrouw groot. 'Als je naar een ander land gaat, weet je dat jij je moet aanpassen aan de andere cultuur. Toch verander je zelf niet helemaal en soms zorgt dat voor botsingen. In Nederland zijn we vrijer in de omgang met elkaar, zeker ook met mensen van het andere geslacht. Dat moet je hier echt wel aanpassen, anders wordt er snel over je gepraat. Wanneer ik op straat mannen recht aankijk en ze groet, ben ik bang dat ze dit verkeerd interpreteren. Als ik hun blik ontwijk en de mannen niet groet, krijg ik soms te horen dat ik wel wat vriendelijker mag zijn.'

Rol in gemeentewerk

De kerkelijke gemeente in Albanië heeft enkele gedoopte leden, zowel mannen als vrouwen. De leden komen regelmatig samen om over verschillende zaken te praten. Nellie: 'Vrouwen krijgen hier een taak en worden bijvoorbeeld betrokken bij het beheren van de collecten en het doen van ziekenbezoeken. Het is mooi om te zien dat vrouwen ook worden ingeschakeld bij het gemeentewerk.'
In Guinee zijn vrouwen vooral bezig met de dagelijkse behoeften zoals voor eten zorgen en water halen. 'Daarna volgen ook onderwerpen als ziekte, dood en angst voor boze geesten. Dat geeft goede aanknopingspunten voor een gesprek. Bij jonge, en getrouwde vrouwen kwamen de gesprekken wel eens uit op jongens en op seksualiteit. Vanuit bijvoorbeeld de geschiedenis van Jozef bij de vrouw van Potifar probeer je hen dan te wijzen op het zevende gebod', vertelt Ineke. In Boké is (nog) geen sprake van een gemeente. Een aantal mannen en vrouwen bestudeert samen de Bijbel. Voor een eventuele toekomstige vrouwenwerker blijft het belangrijk om de vrouwen van de bijbelstudiegroep verder te onderwijzen in Gods Woord. Er is nog veel onderwijs nodig en daar verlangen de vrouwen ook naar.

Alleen of samen

Annemieke Vader is inmiddels tweeënhalf jaar terug uit Papoea, waar ze zeventien jaar heeft gewerkt. Ze werd alleen uitgezonden, hoewel dit volgens haarzelf betrekkelijk was: 'Er was een zendingsteam waar ik veel contact mee had: in vergaderingen, bijbelstudies, via radioverkeer en natuurlijk alle momenten tussendoor. Daar heb ik altijd enorm van genoten. Ervaringen uitwisselen was nodig om van elkaar te leren.' Volgens Annemieke is het wel zo dat eenzaamheid min of meer hoort bij zendingswerk. 'Als ‘het alleen zijn’ je drukt, dan moet je niet naar het zendingsveld gaan. Aan het zendingswerk is namelijk ook eenzaamheid verbonden.' Annemieke had op Papoea ook mensen om haar heen waar ze altijd bij terecht kon: 'Bij moeiten en vragen ging ik naar oudere Papoea-collega’s en twee predikanten en vroeg hun om raad. Een last werd dan een gedeelde  zorg. Dat is een zegen.'
Nellie is uitgezonden samen met haar zus Ineke. 'Het lijkt mij erg moeilijk om alleen te werken in een andere cultuur. Je loopt zo vaak tegen onbegrip en andere gewoonten of regels aan, dat het heel goed is om daar steeds weer met iemand over te praten. De Heere Jezus zond Zijn discipelen twee aan twee uit, en dat nog wel in hun eigen cultuur. Hiermee zeg ik niet dat het onmogelijk is om alleen uit te gaan, maar het lijkt mijzelf heel lastig.'

Roept God mij?

Op de vraag waarom er over het algemeen meer vrouwen dan mannen in de zending werken, weten de vrouwen niet direct een antwoord. 'Misschien omdat vrouwen minder gericht zijn op carrière maken?' vraagt Nellie zich af. Annemieke vult aan: 'Misschien dat vrouwen meer de gave hebben ontvangen om een stap in het onbekende te zetten? Maar, als het goed is kent toch iedere gelovige iets van de dienende liefde van Christus?' Het feit blijft dat er ook mannen nodig zijn, bijvoorbeeld in Guinee. De nood is hoog. Er wordt al jaren gezocht naar een evangelist voor het werk in Boké.
En als je twijfelt om te gaan of twijfelt over Gods roeping? Kan ik het wel alleen? Bij Annemieke ging er, voor haar sollicitatie, een lange weg van gebed en overdenking aan vooraf. Ze vertelt: 'Dit had vooral te maken met het zoeken naar Gods wil. Als je nadenkt of twijfelt over zendingswerk, leg dan je gedachten en twijfels aan de Heere voor. Laat Hem besturen, waken. Ga ook eens praten met vrouwen of mannen die alleen zijn uitgegaan en vraag naar hun ervaringen.' Nellie geeft als advies: 'Je moet Gods hand in je leven zoeken. Wanneer je ziet dat Hij bezig is om je richting de zending te leiden, dan moet je dit niet negeren. Volg Hem en weet dat Hij je zal helpen. Dat geldt voor beiden, zowel mannen als vrouwen.' Ineke benadrukt tenslotte: 'Wacht op Gods tijd.'

Eerder verschenen in Paulus 340 - maart 2014