De Una Bijbel is compleet
Verslag van de feestelijke ingebruikname
26 augustus 2022
Dick Kroneman
Met dank aan Luke Sjoblom en Kars Kroneman voor de gemaakte foto’s
Op woensdag 24 augustus vond de officiële overdracht en ingebruikname van de Una Bijbel plaats. Dit gebeurde in het bergdorp Langda, in het binnenland van Papoea, tijdens een plechtigheid die drie en een half uur duurde. Ongeveer 600 mensen waren erbij aanwezig. Dankzij het goede weer konden alle geplande vluchten met gasten van buitenaf doorgang vinden. Vier vliegtuigen van de vliegdienst Yajasi en een vliegtuig van Adventist Aviation Indonesia landden in totaal ongeveer twintig keer om gasten in te vliegen vanuit Sentani, Wamena, Bomela, Sumtamon, Dekai, en Oksibil.
Opening
Ds. Barnabas Nabyal, de predikant van de GJRP gemeente ‘Maranata’ in Langda, opende met gebed en bijbellezing. Hij las Jesaja 55: 10-11 voor uit de Una Bijbel. Daarna hield hij een meditatie aan de hand van het thema ‘Gods Woord zal vrucht dragen overeenkomstig Gods belofte’. In zijn meditatie werkte de predikant uit hoe het Woord van God door de werking van de Heilige Geest zondige mensen tot geloof en bekering brengt. Gods Woord zal zeker vruchten dragen, net zoals de regen de aarde vochtig maakt en zoete aardappels en andere gewassen doet groeien.
Overhandiging Una Bijbel
Daarna werden twintig vertegenwoordigers van de bevolking naar voren geroepen om de Una Bijbel te ontvangen.
Van elke classis (Langda, Bomela, Sumtamon) kwamen vier vertegenwoordigers naar voren: een predikant, een ouderling, een gemeentelid en een jongere.
Verder kwam ook een aantal andere vertegenwoordigers van de GJRP kerk naar voren: de voorzitter van de vorige Generale Synode, de voorzitter van de vorige Particuliere Synode UKAM en de rector van de theologische hogeschool.
Daarnaast werden de directeur van Yajasi en vertegenwoordigers van de families van evangelisten van buiten die vroeger in het Langda gebied gewerkt hebben uitgenodigd.
Ouderlingen en predikanten uit Bomela waren aanwezig
De Bijbels werden overhandigd door de volgende personen:
- de heer Amsal Dabi, voorzitter van de stichting Reformatisch Onderwijs, waaronder het Una vertaalproject namens de GJRP is uitgevoerd
- ds. Nebius Maling, voorzitter van het Una-vertaalteam
- Dick en Margreet Kroneman met enkele gezinsleden
- het Una-vertaalteam, Gipson, Melkias, Neson en Betuel
- de weduwen van vroegere medewerkers aan het Una-vertaalwerk
- een vertegenwoordiger van het Indonesisch Bijbelgenootschap
- nog enkele anderen
Margreet Kroneman overhandigt een Una Bijbel
Het districtshoofd van de regio Yahukimo, bijgestaan door het districtshoofd van de regio Yalimo, knipte een lint door. Vervolgens konden de Bijbels uit kartonnen dozen worden gehaald. De gevende groep overhandigde de Bijbels aan de ontvangende groep. Onder gezang en met gejuich werden de Bijbels in dank omhooggeheven. Het was een vreugdevol gebeuren, waarbij velen hun tranen niet konden bedwingen. Verschillende ontvangers, onder wie het oude gemeentelid Bira (een vroegere evangelist) en ds. Yulius Bitibalyo hielden daarbij spontaan een korte toespraak.
De Bijbels werden in dank omhooggeheven
Dankwoorden en draagnetten
Een vertegenwoordiger uit de classis Sumtamon benadrukte in zijn toespraak het nauwe verband tussen het Woord van God en de Una-draagnetten waarin de Bijbels ontvangen, gedragen en bewaard worden. Gods Woord is ingegaan in de Una-taal en cultuur, net zoals de Una Bijbels in draagnetten ontvangen en bewaard worden. God is ons heel nabij gekomen in Zijn Zoon Jezus Christus, in de verkondiging van het Evangelie, en in Zijn Woord dat nu volledig vertaald is in de Unataal.
Daarna werd het Una-vertaalteam naar voren geroepen. Ds. Nebius, Gipson, Melkias, Betuel, Neson, Dick en Margreet werden hartelijk bedankt voor hun werk. De voorzitter van het organisatiecomité overhandigde een draagnet aan het Una-vertaalteam als symbolische uitdrukking voor de dankbaarheid van de Una-bevolking.
Monument
Daarna was er gelegenheid om de eerste steen te leggen van een monument ter gedachtenis aan de komst van het Evangelie in Langda op 12 juni 1973. Dit gebeurde ter voorbereiding op het vijftigjarige jubileum (1973-2023) van de komst van het Evangelie in het Una-gebied, dat volgend jaar zomer zal worden gevierd. Dan zal het voltooide monument bij leven en welzijn worden onthuld, precies op de plaats waar de helikopter met zendelingen en evangelisten voor het eerst landde in 1973.
Toespraken
Een lange rij sprekers hield daarna nog een toespraak: districtshoofden, GJRP-predikanten, vertegenwoordiger van het Indonesisch Bijbelgenootschap, Dick Kroneman namens ZGG, Melkias van het Una-vertaalteam en de directeur van vliegdienst Yajasi. In alle toespraken klonk dankbaarheid door voor het feit dat de gehele Bijbel nu beschikbaar is in de Una-taal. Verder kwam duidelijk naar voren dat bijbelvertaalwerk om een vervolg vraagt. De mensen moeten de Bijbel ook (meer) gaan lezen of beluisteren via audioplayers. Bijbelvertaalwerk staat niet op zichzelf, maar is gericht op de verkondiging van Gods Woord en op de bekering van mensenharten.
In mijn toespraak las ik Jesaja 40: 8 voor in de Una-taal: ‘Het gras verdort, de bloem valt af; maar het Woord van onze God bestaat in eeuwigheid’. Ik heb onder meer de grote verantwoordelijkheid van de Una-bevolking benadrukt. In Papoea, Indonesië worden 275 talen gesproken. Het Nieuwe Testament is slechts vertaald in 50 talen, waaronder de Una-taal. Het volledige Oude Testament is tot nu toe slechts vertaald in 7 talen, waaronder de Una-taal. Dat brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee.
De nieuwe Bijbel
Het Una Nieuwe Testament was al beschikbaar sinds 2007. Het Oude Testament werd vorig jaar afgerond. De pas gedrukte Una Bijbel bevat behalve het Oude en Nieuwe Testament ook een bloemlezing van berijmde Psalmen in het Una. Achterin de Bijbel staan verder nog teksten die vaak gebruikt worden in de liturgie, namelijk de wet des Heeren, het Onze Vader en de Apostolische Geloofsbelijdenis. De Bijbel is gedrukt in twee kolommen en heeft duimgrepen.
Hoogtepunten
Voor mij persoonlijk was de toespraak van vertaler Melkias Kipka een van de hoogtepunten van deze dag. Melkias is twee keer ernstig ziek geweest, zo ernstig zelfs dat we verwachtten dat hij binnenkort zou sterven. Toch is hij elke keer weer beter geworden en heeft hij zijn taak als bijbelvertaler kunnen afronden. Het was goed om zijn getuigenis te horen. Melkias gaf aan dat hij zelf geen geleerde is, en alleen de lagere school heeft afgerond. Desondanks heeft de Heere hem de afgelopen dertig jaar willen gebruiken om veel Una-mensen te leren lezen en schrijven en om de Bijbel te helpen vertalen.
Het was ook goed om deze dagen veel Una-vrienden te ontmoeten. Hoogtepunten waren ontmoetingen met Karba, Amos en Jonas, die nu de zeventig al gepasseerd zijn. Met deze mannen hebben we een sterke band, niet alleen omdat ze vanaf het begin meegewerkt hebben aan het Una bijbelvertaalproject, maar ook vanwege hun getuigenis van de hoop die in hen is.
De aanwezigheid van Margreet en onze kinderen en kleinkinderen bij de ingebruikname van de Una Bijbel was eveneens een hoogtepunt. Zij waren er niet bij toen het Una Nieuwe Testament in gebruik werd genomen in 2007.
Dick Kroneman met zijn oude vriend, ouderling Amos Malyo
Herinneringen
Sommige andere leden van het Una-vertaalteam hebben deze blijde dag niet meer mogen beleven. Zeth Nabyal (voorzitter vertaalteam) overleed in 2012; Piter Wabdaron (voorzitter vertaalteam) overleed in 2020; Ruben Balyo (coördinator audio-opnamen van het Una Nieuwe Testament) overleed in 2020; ds. Wilem Balyo (vertaler van het Una Nieuwe Testament) overleed in 2021.
Verder zijn veel Una-vrienden (onder wie Diman en Jiwik), die vroeger betrokken zijn geweest bij het controleren van de Una-vertaling, overleden.
Meer dan vertalen
Wat mij persoonlijk het meest raakte, was een opmerking van ds. Yulius Bitibalyo nadat hij huilend de Una Bijbel aan zijn hart had gedrukt, en zijn dankbaarheid over de voltooide bijbelvertaling had uitgesproken: ‘Ik had geen ouders meer toen jij en Margreet mij vroeger, toen ik nog jong was, aannamen als jullie hulp in de huishouding. Jullie zijn voor mij een vader en moeder geweest. Moge de Heere jullie zegenen voor wat jullie voor mij persoonlijk betekend hebben.’
Ds. Yulius’ opmerking geeft aan dat bijbelvertaalwerk veel meer is dan alleen vertalen. In bijbelvertaalwerk en zendingswerk in het algemeen gaat het daarnaast ook om de boodschap die we persoonlijk beleven en uitstralen in onze contacten met de plaatselijke bevolking. Als christenen zijn we geroepen om ondanks onze persoonlijke gebreken en tekorten leesbare brieven van Christus te zijn.
Ds. Yulius Bitibalyo is diep dankbaar voor de ontvangen Una Bijbel
Namens het Una-vertaalteam en de predikanten en ouderlingen van de GJRP-kerk vraag ik uw voorbede voor de Una-bevolking en voor het Woord van God in de Una-taal, opdat het veel vrucht zal dragen, overeenkomstig Gods belofte, die klonk bij onze uitzenddienst op 16 december 1987:
Want gelijk de regen en de sneeuw van de hemel nederdaalt, en daarheen niet wederkeert; maar doorvochtigt de aarde, en maakt dat zij voortbrengt en uitspruit, en zaad geeft aan de zaaier, en brood aan de eter; Alzo zal Mijn woord, dat uit Mijn mond uitgaat, ook zijn; het zal niet ledig tot Mij wederkeren; maar het zal doen, hetgeen Mij behaagt, en het zal voorspoedig zijn in hetgeen waartoe Ik het zend.
Jesaja 55: 10-11
Meer informatie?
In het voorjaar van 2022 wijdde ZGG de Voorjaarsactie aan de Una Bijbel. Op deze pagina is alle informatie nog terug te lezen. Onderaan vindt u ook de mogelijkheid van een gift ter gelegenheid van deze gebeurtenis.
Ter gelegenheid van deze bijzondere gebeurtenis in Langda is op 22 augustus een groot artikel in het RD verschenen over de Una Bijbel en het werk van Dick en Margreet Kroneman.
Het Una-vertaalteam met de gedrukte Bijbel