Promotie ZGG-missioloog Jan-Kees Kooijman

Op maandagmiddag 23 januari 2023 verdedigde ZGG-collega Jan-Kees Kooijman zijn proefschrift Eén kudde, één Herder aan de Theologische Universiteit in Apeldoorn. Zeven jaar lang werkte hij aan het onderzoek naar de uitleg van Johannes 10 vers 16 in de eerste vijf eeuwen na Christus.
Dit tekstvers is niet zonder reden de focus van het onderzoek. Jezus’ woorden zijn opmerkelijk: ‘Ik heb nog andere schapen, die van deze stal niet zijn; deze moet Ik ook toebrengen; en zij zullen Mijn stem horen; en het zal worden één kudde, en één Herder.’ Het is voor het eerst dat binnen het beeld van de herder en de schapen gesproken wordt van ‘andere schapen’. De ‘herdermetafoor’ krijgt een missionair karakter.

Herdermetafoor
In zijn proefschrift beschrijft Jan-Kees die herdermetafoor. Op de vraag van prof. dr. B.A. Zuiddam of dé herdermetafoor wel bestaat, geeft hij aan dat het beeld zich stap voor stap presenteert en uitbreidt, te beginnen in Genesis 49: 24, doorlopend naar de Openbaring aan Johannes. Johannes 10 vers 16 vormt in de teksten van de metafoor een climax, vanwege die ‘andere schapen’ die alleen hier een plaats krijgen binnen het beeld.

Uitleg Vroege Kerk
Omdat de metafoor van de herder met zijn kudde in de Vroege Kerk veelvuldig wordt gebruikt, ook in afbeeldingen, onderzoekt Jan-Kees welke vroegchristelijke perspectieven bij de uitleg van Johannes 10 vers 16 naar voren komen. Hij analyseert 68 tekstfragmenten van 14 verschillende vroegchristelijke auteurs. Duidelijk komt naar voren dat in de eerste vijf eeuwen na Christus het thema ‘eenheid’ centraal staat bij de uitleg van de tekst. Die eenheid wordt wel gevarieerd uitgewerkt door de betreffende auteurs (zie samenvatting).

Betekenis proefschrift
Het jarenlange onderzoek van Jan-Kees past binnen het geheel aan activiteiten om de Vroege Kerk te onderzoeken. Toekomstige wetenschappers op het patristisch onderzoeksterrein zullen dus graag gebruik maken van dit proefschrift.
Maar, zoals prof. dr. B.A. Zuiddam vroeg, heeft de kerk in deze tijd ook iets aan dit onderzoek? Jan-Kees’ antwoord is helder: ‘Christus’ dienaren hoeven nooit de hoop te verliezen dat Christus’ schapen Zijn stem zullen horen.’

Promotie
Na de verdediging van zijn proefschrift ontving Jan-Kees de promotiebul van eerste promotor prof. dr. M.A. van Willigen, die hem hartelijk toesprak. Tijdens de receptie blikte ook tweede promotor prof. dr. A. Dupont dankbaar terug op het promotietraject. De promotieplechtigheid werd in goede banen geleid door paranimfen Dirk-Jan Nijsink en Just van Toor.

Download hier de samenvatting van het proefschrift Eén kudde, één herder. Lees ook het artikel in het Reformatorisch Dagblad over het proefschrift en bekijk de foto's bij het nieuwsbericht.