U komt de belofte toe

De Heilige Doop in Albanië en op Papoea

Prediken. Onderwijzen. En ook dopen. Deze opdracht gaf de Heere Jezus aan Zijn discipelen in het zendingsbevel. Op zendingsvelden wordt daarom de Heilige Doop bediend als een teken en zegel van Gods genadeverbond. Dat verbindt ons met onze medechristenen overzee. We vragen het aan zendingswerkers op Papoea en in Albanië.

Door Arco van Doleweerd en Julian van der Veer

Al tientallen jaren wordt in de kerk op Papoea onderwijs gegeven in de gereformeerde geloofsleer, ook ten aanzien van de Heilige Doop. De GJRP komt weinig in aanraking met verschillende opvattingen over de doop. Volgens zendingswerker Dick Kroneman komt dit door de geïsoleerde ligging van veel gemeenten. Dat geldt zeker de bevolking in het Una-gebied, waar onze zusterkerk GJRP zich onder andere bevindt. Twee Una-leden uit de GJRP vertellen over de betekenis die het sacrament van de Heilige Doop voor hen heeft.

Ingelijfd in Christus

Gibson Malyo is 35 jaar oud. 'Ik ben als kind gedoopt in Langda. In 1979 werden mijn vader en moeder als een van de eerste volwassen gedoopt. Kort daarna werd ik als baby gedoopt door ds. Kuijt. Ik heb belijdenis gedaan in 1991 in Pass Valley bij ds. Y. Kombo. Mijn twee kinderen heb ik ook laten dopen. Het is belangrijk dat we gedoopt worden in de naam van de drie-enige God in het midden van de gemeente. Zowel de volwassendoop als de kinderdoop zijn belangrijk. De uitwendige doop is echter niet voldoende voor de zaligheid. Door middel van het ware geloof, gewerkt door de Heilige Geest, worden we ingelijfd in Christus. Als ze volwassen worden, is het belangrijk dat kinderen ook belijdenis van het geloof doen.'
Volgens Gibson heeft het sacrament een belangrijke plaats binnen de kerk: 'De doop vindt plaats in het midden van de gemeente. Kerkenraden sporen de mensen soms aan om hun kinderen te laten dopen. Niet uit dwang, maar als aansporing, opdat de gemeente van Christus wordt gebouwd.'
Gibson vertelt wat hij vindt van mensen die zich laten overdopen: 'De doop is eenmalig in de naam van de drieenige God. Daarom moet men zich niet laten overdopen. Soms komt het voor, als mensen overgaan naar een ander kerkgenootschap. Als we ons laten overdopen, ondergraven we de betekenis van de doop.'

Geloof en bekering

Melkias Kipka is geboren in 1973. Hij is als volwassene gedoopt in Kerabuk in 1991 door ds. R. Balyo. Hij vertelt hoe dat is gegaan: 'Voordat ik werd gedoopt, werd er gevraagd of ik in de drie-enige God geloofde en of ik de Heere Jezus wilde volgen. Sommige dopelingen beleden voorafgaand aan de doop in het openbaar hun zonden. Ook gaven ze getuigenis van hoe de Heere hun leven had veranderd. Anderen deden dat alleen in het bijzijn van de kerkenraad. Voorafgaand aan de volwassendoop volgden we twee maanden catechisatie. Daarna werden de doopkandidaten onderzocht door de predikant en de kerkenraad.'
Melkias vertelt hoe hij geleerd heeft wat de doop betekent: 'Evangelisten hebben mij verteld dat de doop een sacrament is dat ons vertelt dat we kind van God kunnen worden. Het is een teken van de wedergeboorte. Het laat zien dat we het eigendom van Christus worden.' Hij vergelijkt de volwassendoop met een voorbeeld uit het dagelijks leven: 'Kippen in het dorp hebben altijd een touwtje om de poot, zodat mensen weten van wie de kippen zijn. Zo is het ook met de doop. Het is een teken dat we het eigendom zijn geworden van de Heere Jezus Christus. Het is ook een teken van de afsterving van de oude mens, de zonde, en van het opstaan en wandelen in een nieuw leven. De doop is geen garantie dat mensen ook echt wedergeboren zijn. Er zijn mensen die wel gedoopt zijn, maar die geen vruchten voortbrengen van geloof en bekering.'
Melkias’ vrouw was ook volwassen toen ze werd gedoopt. Vijf kinderen zijn als kind gedoopt en hun zesde kind ontvangt dit bij de eerstvolgende gelegenheid. Melkias: 'Er is geen principieel verschil tussen volwassendoop en kinderdoop. Het is wel belangrijk dat we gedoopt worden in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Sommige mensen komen tot geloof voordat ze gedoopt worden, anderen nadat ze gedoopt zijn. Het is een teken en zegel van Gods verbond. De doop verwijst naar de inlijving in Christus, maar valt daar niet mee samen.'

Doop in Albanië

In Albanië is de situatie rondom de Heilige Doop anders. De zendingskerk is er nog niet zo lang als op Papoea. De kinderdoop zelf is vanaf het ontstaan van de christelijke kerk in Albanië in gebruik geweest. Na de val van het communisme, enkele decennia geleden, was er weinig kennis van de doop meer over. De Rooms-katholieke kerk en de Grieks-orthodoxe kerk hebben toen hun religieuze gebruiken rondom de kinderdoop weer nieuw leven ingeblazen. Kinderdoop is voor Albanezen dus geen vreemd verschijnsel.
In de kerkelijke gemeente in Delvinë is alleen het kind van Reni en Blerta Barjami als klein kind gedoopt. Ad de Pater, die daar jaren werkzaam was, vertelt: 'In Albanië staat de gedachte van de volwassendoop sterk op de voorgrond: eerst het geloof en dan de doop. Dit komt door de zendingssituatie. In Albanië wordt de doop over het algemeen gezien als een persoonlijke zaak. Als volwassenen zich laten dopen, zien ze dat als een relatie, het aangaan van een verbond met God.'

Negatieve lading

Volgens De Pater vinden christenen in Albanië kinderdoop een moeilijk punt. 'Dit komt allereerst omdat het zendingswerk nog in de pioniersfase verkeert. De aandacht richt men op het (doop)onderricht van volwassen kerkgangers. De kinderdoop is daarnaast bekend vanuit de Grieks-orthodoxe kerk en de Rooms-katholieke kerk, maar heeft daardoor een negatieve lading gekregen. Een andere reden is dat in Albanië ook veel zending verricht wordt door zendelingen met een evangelische achtergrond. Zij wijzen de kinderdoop duidelijk af. Ook benadrukken deze stromingen vaak de rol van de mens bij de doop. De persoonlijke keus is dan het leidende motief: ‘ik ga een verbond met God aan, het is teken van mijn keuze.''
Evangelist Jasper Otter vult aan: 'Door de komst van deze zendelingen in de afgelopen twintig jaar zijn overal kerken ontstaan. Zij reageren fel op de kinderdoop die met veel godsdienstig handelen in de Rooms-katholieke kerk en de Grieks-orthodoxe kerk wordt toegepast. De gemeente die vanuit het zendingswerk van ZGG is ontstaan, is een eenling als het gereformeerde kinderdoop betreft. De verbondstheologie is onbekend in de meeste protestante kerken in Albanië.'
Een moeilijke situatie, geeft De Pater aan. 'Als jonge kerk valt het niet mee om tussen deze klippen te laveren, terwijl er nog zo weinig kennis, ervaring en diepgang is. De vragen en discussies zijn soms heftig. Ik ben zelf van mening dat we naar Gods Woord moeten luisteren, dat in al Zijn rijkdom spreekt over de kinderdoop. We onderschatten vaak de tekst uit Handelingen 2: 39: ‘Want u komt de belofte toe en uw kinderen.''

Eenheid

De context van Gibson en Melkias uit Papoea verschilt van onze Nederlandse context. Vrijmoedig vertellen zij waarom het dopen van volwassenen en kinderen belangrijk is en wat het voor hen betekent. In Albanië is dat anders, daar worstelt de jonge kerk aan de ene kant met de erfenis van een christelijk verleden waarin religieuze gebruiken de betekenis van de doop overheersten en aan de andere kant met de invloeden vanuit zendingsorganisaties die de kinderdoop niet erkennen. Toch delen christenen op deze zendingsvelden de kern: de doop als teken en zegel van Gods verbond.

Eerder verschenen in Paulus 336 - juli 2013