Zoeken naar wat verbindt

Geestelijke herkenning op het zendingsveld is een gave

Geestelijke herkenning. Het zijn twee woorden die veel betekenen. Tegelijkertijd is het niet altijd eenvoudig uit te leggen wat die geestelijke herkenning precies inhoudt. Gaat het om overeenstemming in de leer? Of is het een zaak van gevoel? Is herkenning ‘gemakkelijker’ als je ver van huis bent in een andere cultuur?

Door ds. J.M.D. de Heer

Over het onderwerp geestelijke herkenning spreken we met ds. G.J.N. Moens, voorzitter van het deputaatschap voor de zending en met deputaat ouderling J.P. Bosman. Meerdere keren bezochten Bosman en ds. Moens Papoea. Geestelijke herkenning was er, dat zorgde voor een meerwaarde aan de bezoeken. Tegelijkertijd zijn de deputaten voorzichtig in hun bewoordingen. Het is dezelfde voorzichtigheid die ze ook in Nederland in acht willen nemen in de omgang met mensen: 'Alleen de Heere kent het hart.'

Omschakeling

Het programma tijdens een bezoek aan het zendingsveld zit nogal eens vol. Tijdens een visitatiebezoek bijvoorbeeld worden heel wat gesprekken gevoerd. Ook synodevergaderingen van de zusterkerk op Papoea zijn intensief. Soms is er niet veel tijd om van hart tot hart te spreken. Daar komt nog bij dat in de verhouding met de zusterkerk op Papoea gewerkt wordt met meerjarenovereenkomsten. Aan de hand van die overeenkomsten wordt besproken of aan de wederzijdse verwachting wordt voldaan. Dit zijn intensieve gesprekken. Dan is het een hele overschakeling om vervolgens over geestelijke zaken te spreken. Toch zien de Nederlandse bezoekers ernaar uit om iets van het geestelijke leven te vernemen, omdat ervaren wordt dat dat juist verbindt.

Eenvoudig

Ds. Moens heeft ervaren dat ontmoetingen in de informele sfeer beter geschikt zijn om over het geestelijke leven te spreken. Hij noemt het voorbeeld van de vorig jaar overleden ouderling Zeth Nabyal met wie hij eens van hart tot hart sprak. 'Hij was een man met hart voor de jeugd, dat kon je merken. Het eeuwig welzijn van de jonge mensen uit zijn gemeente was hem op het hart gebonden. Hij wist dat alleen in Christus behoudenis is. Zo’n gesprek geeft een hartelijke verbondenheid.' Ook was er een onderwijzer, die tijdens de synodedagen nogal eens naar de deputaten kwam om met hen te spreken over geestelijke zaken. Wat deputaten bij deze man trof, was de ootmoed in het spreken over het werk Gods in zijn leven. Juist in een omgeving zonder lange bevindelijke traditie deed het hen goed zo’n eenvoudig, oprecht getuigenis te mogen horen. 'In Nederland kennen we de bevindelijke taal. Hier hoor je soms de mooiste volzinnen met diepe woorden, terwijl het toch op een afstand blijft staan. Een eenvoudig getuigenis in een nog primitieve omgeving komt dan toch veel dichter bij je te staan. Er zit iets oorspronkelijks in.'

Uit de diepte

Zeker als het zendingswerk nog niet zo oud is, is een zekere voorzichtigheid op zijn plaats, vindt de voorzitter van het deputaatschap. 'Maar het verbindt wel wanneer je mag horen van de opzoekende liefde Gods in Christus in een mensenleven. Zoals die ontmoeting met een ouderling in het centrale bergland van Papoea die vertelde dat zij nooit naar de Heere hadden gevraagd. En ook nooit gehoord van de enige Naam tot zaligheid. Maar dat de Heere naar hén had gevraagd en ds. Kuijt had gezonden. En toen vertelde die ouderling eenvoudig en bewogen hoe de Heere naar hem had omgezien. En mocht hij ook spreken van de hoop die in hem was in Christus. Tijdens dat gesprek kwamen er een paar kleine kinderen bij staan, misschien wel zijn kleinkinderen. Hij zei: ‘Bij mij is de reis bijna ten einde, maar deze kinderen, wat zal er nog allemaal op hen af komen in deze wereld?’ Zijn woorden bleken later wel uit te komen. In Pass Valley is de wereld nu ook onder handbereik gekomen, ook door de moderne media.'

Tafel

Voor ouderling Bosman sprong het werkbezoek in 2010 er wel uit. Het was geen visitatie, er was geen synode en juist daarom was er alle gelegenheid om de bevolking te bezoeken. 'Nu hoorden we eens niet de opmerking: ‘Er is geen tijd voor, we moeten vergaderen.’ We kwamen ook op plaatsen waar je normaal gesproken niet komt.' Daar ontmoette de Middelburgse ouderling ook ds. Wempi. Hij is predikant in een streek waar het vele jaren duurde voordat er de eerste dopelingen waren. In het gesprek met ds. Wempi lag herkenning, juist omdat deze predikant zo helder sprak over het werk van de Heilige Geest. Staande bij een tafel gebruikte hij een eenvoudig voorbeeld. ‘Deze tafel kan ik bewegen’, zo zei hij, ‘maar ik kan het hart van mensen niet bewegen. Daarvoor is de Heilige Geest nodig.’ Met dat accent was ik heel blij, juist omdat in de prediking op Papoea het werk van de Heilige Geest niet altijd helder doorklinkt.'

Buigen voor God

Ds. Moens bezocht ook enkele keren het zendingsveld in Albanië. Kan hij een vergelijking maken tussen Papoea en Albanië? Elk veld heeft zijn eigen achtergrond. Elk volk heeft een eigen geschiedenis dat het karakter van de mensen mede vormt. Toch is het ds. Moens opgevallen dat het werk Gods treffende overeenkomsten laat zien, al gaat het over heel verschillende culturen. 'Je hoort dan toch dezelfde klanken van het buigen voor de Heere en het vragen: Wat wilt Gij dat ik doen zal?' Bosman: 'Als dat naar voren mag komen, geeft het een weerklank in het hart.' Ds. Moens: 'Het werk des Heeren verootmoedigt altijd, waar ook ter wereld.'

Voorzichtigheid

De deputaten komen nog een keer terug op hun opmerking dat voorzichtigheid geboden is. Bosman: 'Voor ons als beperkte mensen is het eigenlijk onmogelijk om te bepalen waar geestelijk leven te vinden is. Je zoekt herkenning, maar de Heere alleen kent het hart.' Hij richt zich tot ds. Moens: 'U weet toch nog wel van uw eerste bezoek aan Papoea.' Ds. Moens: 'Bij de ingebruikname van een kerk werd een preek gehouden waarin herkenning lag. Met nadruk werd gesproken over het werk van Gods Geest. Bij de Nederlandse werkers gaf deze preek indruk. Wat een voorrecht, zeiden we, dat hier zo gepreekt wordt. De volgende dag sprak dezelfde predikant in een andere kerk. Dat viel niet zo mee. Dan kan de vraag opkomen: Hebben we ons vergist? Helaas heeft deze predikant nadien zijn ambt neergelegd ten gunste van een positie in het regionale bestuur. Toch moeten we ook daar niet te snel conclusies aan verbinden, want alleen de Heere kent het hart. Hij regeert en Hij bouwt Zijn Kerk, wereldwijd. En we mogen hartelijk geloven dat de Heere het zendingswerk van onze gemeenten heeft willen gebruiken tot uitbreiding van Zijn koninkrijk en de verheerlijking van Zijn Naam.'

Eerder verschenen in Paulus 336 - juli 2013