Vlinder met gebonden vleugels

Serie Vrouwen over Vrouwen (Albanië)

Flutura heet ze. Vlinder betekent dat. Met haar vrolijk gekleurde en zwierige kleding doet ze haar naam wel wat eer aan. In haar kleine winkeltje tegenover mijn huis is van alles te koop. Van brood tot boter, van ingeblikte vis tot zelfgemaakt ijs. Soms heeft ze heerlijke gebakjes die lijken op tompouces.

Door Gerdine Zoeteman

Alcoholhoudende dranken zul je in de winkel van Flutura niet aantreffen. Mijn overbuurvrouw houdt zich sinds een aantal jaar nauwlettend aan alle islamitische voorschriften en komt daar onomwonden voor uit. Daarmee is ze in Albanië een uitzondering. De meerderheid van de bevolking noemt zich weliswaar moslim, maar voor veel mensen heeft dit geen praktische consequenties. Ze liggen bepaald niet wakker van het eten van varkensvlees of het drinken van een glaasje raki.

Als iemand hartelijk en gastvrij is, dan is het Flutura wel! Heb ik weinig tijd, dan moet ik niet bij haar binnenstappen, want steevast nodigt ze me uit om verder te komen dan de toonbank. Wanneer ik aarzel, pakt ze me gewoon vast. Protesteren heeft geen zin. ‘Kom, kom, we gaan koffiedrinken!’ En dan word ik meegeloodst naar de bijkeuken achter haar winkel. Daar is Flutura te vinden als er geen klanten zijn. Ze bereidt er de middagmaaltijd voor haar gezin en drinkt er koffie met de buren. Ondertussen houdt ze via een beeldscherm in de gaten wat er in de winkel gebeurt. Ziet ze een klant binnenstappen, dan staat ze meteen op om deze van dienst te zijn. 
Terwijl mijn overbuurvrouw vanmorgen de kopjes vult, probeer ik te vergeten dat ik helemaal geen fan van koffie ben. Sommige dingen moet je gewoon even slikken, in de hoop dat het een hoger doel dient. Misschien gaat ons gesprek verder dan een koffiepraatje.
En dat gebeurt inderdaad. Wat de aanleiding is, weet ik niet, maar ineens komt het onderwerp ‘wonderen’ ter sprake. Ik vertel Flutura dat ik vanmorgen in de Bijbel las over één van de wonderen die de Heere Jezus deed. Voorzichtig probeer ik haar de geschiedenis van de hoofdman over honderd na te vertellen en even lijkt ze te luisteren. ‘Ja, in de koran lezen we ook over Jezus’ wonderen’, zegt ze.
Maar meteen verandert de vriendelijke trek op haar gezicht. Fel klinkt het ineens: ‘Maar jullie zeggen dat Jezus God is en dat is niet waar! God is één, en wie dat niet gelooft, gaat naar de hel. Kijk hier staat het…’ Ze haalt de koran van de koelkast en leest vol verve een gedeelte voor om haar stelling te onderbouwen. ‘Ik wil niet dat je verloren gaat’, zegt Flutura, ‘daarom moet ik je dit echt vertellen.’

De felle blik in Flutura’s ogen en de felle toon in haar stem spreken boekdelen. Nu het gaat over Wie Jezus is, gaan onze wegen uiteen. Het doet me pijn. Wat moet ik zeggen? Moet ik tegen haar ingaan? Ik weet dat ik niet bij machte ben haar de overtuigen. Iets als hete hoofden, koude harten wil ik voorkomen. Maar wat dan…? Mijn mond houden, juist nu het gaat over de enige Weg ter zaligheid? Dat kan ook niet.
‘Jij hebt een stukje voorgelezen uit jouw boek. Mag ik ook een stukje voorlezen over wat de Bijbel zegt over Jezus?’ Nou vooruit dan… Een minzaam knikje, maar de weerstand van mijn buurvrouw is tastbaar. Moet ik wel verder gaan?
Ik lees een paar verzen voor uit Johannes 3. Gods eigen woorden over Jezus. Hij is door God in de wereld gezonden om te behouden. Hij wil onze ondergang niet. Wie in de Heere Jezus gelooft, wordt niet veroordeeld. Maar de andere kant is ook waar: wie niet gelooft, is al veroordeeld. Ik probeer haar er iets van uit te leggen dat ook wij geloven dat God één is. Het geloof in Jezus als de Zoon van God sluit het geloof in Gods eenheid niet uit, ook al kan mijn verstand dat nooit klein krijgen. Ik probeer haar uit te leggen hoe nodig Jezus’ werk is. Hoe nodig Zijn vergeving is om de kloof tussen God en ons te dichten.
Mijn uitleg lijkt tevergeefs. Flutura zit niet te wachten op deze boodschap. Wie wel, trouwens? ‘De Bijbel is vervalst’, brengt ze ertegenin. En in rap Albanees vertelt ze hoe het volgens haar zit. Door de taalbarrière kan ik lang niet alles volgen, laat staan adequaat reageren. Ik voel me tekortschieten. Kon ik haar argumentatie maar beter begrijpen. Had ik maar meer parate antwoorden…
En tegelijk weet ik dat die wellicht alleen maar verwijdering zouden geven. Ik hoef haar niet te overtuigen. Dat geeft rust. Het is zo nodig dat de Heere Jezus Zelf in haar leven komt.

Mijn buurvrouw heeft een veilige Schuilplaats nodig. Want hoe trefzeker ze ook lijkt als ze haar godsdienst verdedigt, op sommige momenten zie ik een heel andere Flutura. Ik merk het weer als ik de dag erna haar winkeltje binnenstap.
Het is al donker buiten. Ik heb me vast voorgenomen vandaag niet te blijven hangen, omdat er nog andere taken wachten. Maar voor ik het besef, staat er een bord met verse byrek, salade en zelfgemaakte tzatzikisaus voor m’n neus. ‘Je komt precies op tijd. De andere buurvrouw ging net weg, en ik vind het maar niets om hier alleen te zijn als het buiten al donker is…’ vertrouwt ze me toe.
Ja, ook dát is Flutura. Bang om alleen te zijn in het donker. Bang ook voor een volgende aardbeving. Wat was ze angstig na de bevingen in november vorig jaar. Bij elke lichte trilling sprong ze overeind. Ook kwade machten jagen haar angst aan. Ze vertelt me dat ze een tijdje geleden een vreemd voorwerp vond aan haar huis. Mogelijk is het er opgehangen om een vervloeking uit te spreken. Via Facebook vroeg ze een bekende imam om raad en hij gaf aan dat langer in de koran lezen zeker bescherming zou bieden.
Ik kan haar vanavond opnieuw vertellen dat er werkelijke rust te vinden is bij Hem, Die gezegd heeft: ‘Komt tot Mij, allen die vermoeid en belast zijt, en Ik zal u rust geven.’ Maar ik weet dat er dan net als gisteren een verhitte redevoering zal volgen, die mogelijk alleen maar afstand schept. Laten we nu maar gewoon samen eten.
Nadat we God gedankt hebben voor het voedsel dat Hij gaf en Hem gevraagd hebben om een zegen, genieten we beiden van de heerlijke maaltijd.

Die week lees ik over de genezing van Petrus’ schoonmoeder. De discipelen zien hoe ziek zij is. Wat doen ze? ‘Terstond zeiden zij Hem van haar…’ (Markus 1: 30b). Het treft me: ze gaan meteen naar de Heere Jezus toe om met Hem over haar te spreken.
Niet altijd kan ik met Flutura over Jezus spreken. Maar ik neem me voor om te doen wat de discipelen deden: met Hem over haar spreken. En ik vraag u vandaag: Doet u dat ook, zonder ophouden? Bidt u dat Hij komt in haar leven? Dan zal ze als een vlinder haar vleugels uitslaan en in werkelijke vrijheid Zijn weg gaan!

*De vrouw op de foto in dit artikel is niet Flutura.

Eerder verschenen in Paulus 372 - mei 2020

In de Daniël van 20 oktober 2022 schreef Gerdine Zoeteman een column over Flutura. Het is een aangrijpend vervolg van het artikel in Paulus. Lees hier de column.

Lees ook de andere artikelen in de serie Vrouwen over vrouwen.

Hoe een Mogofin-vrouw leert van Eva en Sara (Guinee) - klik hier
Ware liefde (Ecuador) - klik hier
Lichtend licht (Oeganda) - klik hier
Eenvoud en toewijding (Cambodja) - klik hier